Piteket

Pitékét merupakan kumpulan lagu-lagu sekar alit yang diambil dari segala macam sumber geguritan/tembang, dikhususkan bagi remaja, siswa atau siapa pun yang memulai belajar bernyanyi Bali. Naskah ini juga sekaligus berisikan tutur-tutur Bali terbaik yang tidak pernah lekang oleh zaman. Naskah dikumpulkan oleh I Wayan Sutedja, Buruan, Penebel, Tabanan menjelang akhir hayatnya.



Pupuh Sinom

1. Sinom anggén jumun têmbang, nêmbangang “pitêkêt” puniki, kêtusan karyan sang wikan, kahatur ring truna-truni, miwah para alit-alit, dumadak kayunnya cumpu, nêlêbang nganggo pangancan, nyujur hidup mahutami, lampah anut, ring kêcap sastra agama.
2. Patuté numadi jadma, sanuné cênik gêlitik, malajah mangulik sastra, anaké lingsir tunasin, sakandan tuturé lêwih, kotamané jroning hidup, manusané kadi lalang, tajêp sahênuné cênik, dadi puntul, tur bingung yan suba tuwa.
3. Dabdabang malu dabdabang, mungpung ragané nu cêrik, malajah ningkahang awak, darma patuté gugonin, êda pati iri hati, dulêg têkén anak lacur, êda bonggan têkén awak, laguté kaucap ririh, êda sumbung, mangunggulang awak bisa.
4. Tiru-tiruang matingkah, di raga galih-galihin, gobané malu pêdasang, mêka anggén manyuluhin, ditu suba sinah pasti, goba kasar tui bagus, mêkané suba ngédéngang, solahé masih suluhin, ala hayu, tutur anggon manyinahang.
5. Saking alit jua dabdabang, masolah patut apikin, tata sila mangdén tatas, alêp manis ngulangunin, adoh saking pêrih nyilib, sang satia bêcik ya tinut, jujur mulus tan pacéda, apik mamêrsihin diri, budi luhur, dadi sunaring buwana.
6. Solah laksanané mêlah, anggon bêkêl sanun urip, pang bisa manyama braya, mabanjar makadang wargi, braya mitra apang asih, saling asah saling asuh, kadi singa têkén alas, pada-pada saling kêmit, saling tulung, jalaran manêmu suka.
7. Ngaba raga apang tangar, apang êda kêna cangkit, bibih katuruhin gula, êjité kakilit bandil, wiréh liu cara jani, kulit isi twara patuh, ngasih-asih ngaku trêsna, nanging jati musuh sêngit, twara kimud, lakar manyangkalén timpal.
8. Incêpang pêsan dimanah, kayunné tuntun galihin, sêlêhin jroning agama, tata-susila tuwutin, sébêt tangar siang latri, dulurin nirmalan kayun, sing solahang pang maguna, têkén kadang braya wargi, budi sadu, jana nuraga utama.

9. Ida sang mraga utama, né madué gagunan lêwih, têlêb ring sadaging sastra, satata ngandapang diri, kadi pantun yan upami, né jêlih tan mari nguntul, né puyung ya dadi jêrang, pêdasang to anggon cêrmi, maka suluh, tingkahé manadi jadma.
10. Malih kadi jun upama, ané bêk misi nêngil, ané mbuhan ya ngoncang, kéto waluyané jati, jadmané bêk sastra aji, twara liu munyin ipun, nanging yan tuna kabisan, sombong bangras mabêt ririh, munyi liu, nyunjung awak ngandap ruang.
11. Da dêmên ngandapang anak, déwéké apang kapuji, anaké apanga nyêrah, mucukang bênêh padidi, bênêh-lêpas ngêbêk di gumi, makêjang ya makta patut, masih pada misi iwang, to malu patut pêdasin, nyén nyak nuwut, sakita karêp iraga.
12. Êda nyacad-nyacad anak, rêsêpang sai dihati, twara ada tan pacacad, sahananing isin gumi, ênto bulané di langit, cacad bané misi bungkut, suryané panês pisan, sagarané mayéh pahit, twara pangguh, ayu nêrus maring jagat.
13. Yén cêning sayang ring raga, anaké malu trêsnanin, wantah kéto sasulurnya, da cêning iwang minêhin, anaké tan bina yukti, sayangé ring raga patuh, sami mangantêbang raga, masuwuk ngopénin urip, sida durus, lantur mangguh karaharjan.
14. Munyiné sangêt ngranayang, dadi nista dadi luih, kapuji miwah kacéda, kéman miwah kagêdêgin, rawosé masih ngawénin, sangkan sang pradnyan puniku, sang tatas ring gunan sabda, mangrawos tan mari apik, manis muluk, nudut manah sang mirêngang.
15. Yan kadung biasa agal, magéhék sai nakutin, gangsul tan paharimbawa, tan urung mangêlahlahin, kadang braya kula wargi, twara ngasén milu jêndul, kuping barêngan nêbêlang, sayan twara ningêh munyi, nagih ngêlur, apang sida kadingêhang.
16. Kênêhé sai incêpang, sagumi pang manggih bêcik, olas hatiné gêdénang, anak lan iraga tuwi, têkaning isarwa prani, mangdénnya rumasa patuh, sukayang yan anak suka, angênang yan anak sêdih, apang tuhu, awaké rumasa tunggal.
17. Dursila ngawé sangsara, gêdêg têkén anak lêwih, ngulah payu padidiyan, kênêhnyané sai iri, tusing nulung anak sêdih, bikasé satata ngagu, tau têkén awak ngêlah, wiréh tusing lakar ngidih, pêsu bêgug, têkéning anaké tiwas.
18. Yéning têkén anak ngêlah, arta brana karang carik, twara sêdêng mapadana, twara ja lakar katolih, masih sing nyandang nulungin, antuk dadaharan liu, anaké né suba warêg, réh kadi ujan upami, ka pasih ulung, dadi lêbur tan paguna.
19. Têkéning anaké tiwas, céda angga masih misi, maimbuh sakit-sakitan, lêmah pêtêng kama-mai, ngagéndong mangalih bukti, énggalang patut matulung, dasarin ban asih olas, lascaria jati tan pamrih, saking cumpu, nulungin anak sangsara.
20. Bibit sayangé pamula, apang sida kanti mêntik, kênêhé manulung anak, bani manêsang di hati, ngalih né anggon nulungin, mangda kasidan rahayu, tan takut manadi béla, matindih mangardi bêcik, ika tuhu, darmaning sang mahutama.
21. Sang nyalanang asih sayang, luput saking sêdih kingking, loba pêrihnya matinggal, ia manulung saking aris, twara ngitung untung rugi, né saratang wantah hayu, talêr tan mari ngastawa, nunas ica ring Hyang Widi, kancan hidup, mangdénnya kêrta raharja.
22. Kéto tingkah ka sakala, purukin sai astiti, mungguing ané ka niskala, baktiné ring Sang Hyang Widi, kênêhé apang mangilis, têhêr bakti tan patanggu, jiwa ragané aturang, anggon caru manandangin, ala hayu, paican Ida Batara.
23. Sêngsarané apang ilang, magawé sêlêgang jani, apang ngêlah arta brana, da nyêlsêlang Sang Hyang Widi, sangkan ada tiwas sugih, ada bocok ada bagus, tuwah uli karma phala, êda pêsan pada lali, iki tutur, kawêdar saking sang pradnyan.


Pupuh Ginada

1. Êda ngadén awak bisa, dêpang anaké ngadanin, gaginané buka nyampat, anak sahi tumbuh luhu, hilang luhu êbuk katah, yadin ririh, liyu ênu pêlajahang.
2. Bisa manyumbungang awak, kalingké cai nu cêrik, ada satwannyané suba, Ida Hyang Batara Wisnu, sarêng ida Hyang Bêrahma, ngangkên sakti, lawut kacêpolan lingga.
3. Linggan Ida Sang Hyang Siwa, manyêlêg nêkêd ka langit, Hyang Bêrahma ngalih mênékan, Hyang Wisnu mangalih tuwun, kayang jani twara bakat, sangkan kari, toyané ngulah nuwunang.
4. Apiné nu ngamênékang, kéto satwannyané yukti, êda déwa sumbar-sumbar, sukêh ngalih ané patut, tingkah kadi ngalih sahang, mamêsêlin, amun ingané mangaba.
5. Plapané buka manêgak, dêpang éndépan agigis, bas têgêh ban manêgak, yén labuh bawongé êlung, kéto déwa ja ingêtang, pêlajahin, sahi anggon gagêndingan.
6. Êda bogbog rawos mudah, kêdéké dêpang tunain, alêpang jua matingkah, mamunyi da pati kacuh, êda linyok ring ubaya, napi malih, ring rarama tulah bannya.
7. Êda êmêd mlajah sastra, sai-sai to plajahin, anggon manyuluhin raga, ala ayu pang katêpuk, ring sakala lan niskala, nging da banggi, bané ngêlah kawisésan.
8. Sêkênang déwa malajah, êda ima êda lêkig, yaning ririh nyén ngêlahang, mula kéwêh ngalih sulur, pradé pêlih ban nyulurang, ngamong urip, pét rusak kéwêh nabdabang.
9. Tingkah laksanané lémpas, twara ngugu tutur jati, kanti kêlih masih aba, sukêh ngêséhin prilaku, malês lêngité mapunya, kanti mumbi, kénkénang kadung kaliwat.
10. Yan kêrasa salah lampah, énggalang obah êséhin, pang da kanti nyêlsêl awak, tingkah dadi jalma hidup, dabdabang tingkahé mêlah, jantên panggih, réh tondén kadaluwarsa.
11. Twara ada ulian gampang, kênêh makatang né rumit, sinah madasar laksana, laksana né pagêh kukuh, madasar santêp malajah, jantên pasti, mapikolih phala mêlah.
12. Kéto tingkah ané mêlah, malajah apang sasai, êda lénga ngaba awak, sêlêgang malajah malu, pang da nyêlsêl têkén awak, ngancan kêlih, patut pinêhin satata.
13. Langah Widiné maruang, têkén anak malês lêkig, diastu ngaturang daksina, dija lakar ngidih tulung, bêlogé suba magandong, suba pasti, lakar nêpukin sêngkala.
14. Jani jumunin malajah, awak lêkad suba kêlih, tiru-tiru kapatutan, sastrané ya anggon suluh, nyuluhin ragané makêjang, ala bêcik, sastrané ditu majarang.
15. Sastrané mawak Widi Wasa, anggom mêka sai-sai, ngalanting ditu pang mêlah, lêmah pêtêng ida sungsung, mabraya mawadésa, êda jail, da mêrkak makakakan pêta.
16. Da iri-iri di manah, bogbog momoné impasin, êda déwa mamisuna, êda ngaku-ngaku wêruh, prajani nêmu wisia, manggih wéci, panês bara maring raga.
17. Êda ngajum gunan awak, anak liu mamêdasin, lamun mula twah rêjang, doh para kadéna gambuh, kramannya dadi manusa, pêlapanin, kadi anak ngalih saang.
18. Mêsêlé dadi gêdénang, ngaba abot pala sakit, lamun ingané mangaba, amonto pêsêlang luwung, buka anaké manêgak, pêlapanin, dêpang éndépan manêgak.
19. Labuh ya dadi gigisan, yan bas têgêh ban malinggih, dilabuhé sakit pisan, képék dadi bawongé êlung, kéto kramané pasaja, bogbog munyi, pajalané tuna kêjokan.
20. Ênto ala nêmu jêngah, tingkah jani suba langsih, êda mulus ngugu pêta, réh munyiné katah mauk, munyi trêsna lampah dusta, munyi kasih, lampahnyané satru galak.
21. Êda surud masang cidra, lampah pêtané dasarin, darma sadu pêlajahang, êda punyah pati kacuh, ingêtang jua apang mêlah, néné bêcik, anggon suluh pêtêng lêmah.
22. Ring Hyang Widi mangastawa, sanggahé êda mangêngsapin, pagêh éstiang di manah, mabraya mitra pang tuhu, mararama êda capala, tulah urip, salara-lara têmuang.
23. Yan katah nandur kotaman, katah wohnya kapuponin, yan nandur kapah tur langah, kapah sukané kapupu, liu sêlag kakéwêhan, tong maludih, tiwas-suka sugih-duhka.
24. Né madan malaning manah, kroda loba iri hati, ngulah suka padidiyan, imput yan têkaning tamiu, cupar tong dadi têmpilin, rahina wngi, ngrêgêp ilmu kadêmitan.
25. Buwina patut saratang, êda ngawé anak sakit, carayang nyayangang raga, kén anak pang kéto patuh, ring déwa miwah pitara, nto baktinin, satata da mangêngsapang.


Pupuh Ginanti

1. Ampahé makarana bingung, sangkaning laksana pêlih, malês tur lêkig malajah, wêtu kiapé sasai, pêsu mulih ngutang lampah, tusing ada né kaalih.
2. Gradag-grudug tanpa unduk, madasar dêmên malali, mangulahang ané gampang, pajalané bingung paling, ngalih galang nêmu halang, twara bakat né kaapti.
3. Yaning têlêb sinah têpuk, dyastu ané sulit-sulit, tatujoné jantên sida, pangalangé dadi lilih, madasar bahan upaya, majalaran jêmêt rajin.
4. Jêmêtang jantên kapangguh, ingêtang da pêsan lali, kabisané luwir sanjata, né dadi prabotang sai, né anggén ngaruruh mêrta, sahênuné pada hurip.
5. Malajah da pêsan kimud, pang da kémad maring gumi, undukang jani mamanah, mapinêh saindik-indik, undukang daya upaya, pang da rikuh ngamarginin.
6. Asung wêlas asih sadu, saratang hidêpé nampi, nampi ané patut tulad, impasin né salah kardi, pula sané mawoh mêlah, sané sahi ngulangunin.
7. Ilangang hidêpé umput, ampaté sami têlahin, tolih ané patut tulad, têmpayang dini di gumi, makrama adat pastiang, mangitung lantas marginin.
8. Êda ngawé sungkan kayun, sikut-sikutang di budi, di bwana sahi tiruang, dumadak jadmané asih, asihé kaucap mêlah, katah né ngadanin bêcik.
9. Pakayun ida sang sadu, nika nyandang patuwutin, êda manuwukin manah, nganggon liyangé padidi, sêngka déwa dadi jadma, réh onêngé misi pêlih.
10. Êda jêdig miwah punggung, langgah langgana di hati, arêpé maring manusa, tuwa bajang agung alit, bakti plapan to arêpang, pakukuhang siang latri.
11. Pagêhang mlaksana sadu, apang mamuktiang bêcik, hayua obah mangênêhang, to tidong niki boyanin, kênêhang lawut jalanang, phala karma sida panggih.
12. Êda bangras pati kacuh, bêsêh polo da ngulurin, halêpang saking samita, munyi manis ngêtus budi, nika gunané kabuwat, lêbur sahananing sulit.
13. Wêlas asihé puniku, patut agêm apang pasti, pêtêng lêmah aja lupa, ngacêp isarwa mahurip, apang manggih kasantosan, pangan kinum wibuh sami.
14. Ahimsa ênto kawuwus, solah tan mamati-mati, sahi mondong asih sayang, marêp ring sarwa mahurip, patuh sayangé ring raga, ênto solah darma jati.
15. Sing solahang nudut kayun, ngarawos patut apikin, wiréh yan bawosé iwang, bangras manyakitin hati, muwuh dêmêné misuna, patêh kén mamati-mati.
16. Ênto krana cêning bagus, magéhék bangras impasin, makadi da ngawé hala, marêp ring isarwa prani, kéto déwa apang tatas, himsa karmané kêlidin.
17. Ring tatwa sêkên kapangguh, solahé mamati-mati, makadinnya ring manusa, bangêt papa pacang panggih, turunané milu jêngah, phala karmané katampi.
18. Kawit jani da manuwut, solahé mamati-mati, wiréh sêkên ngawé dosa, santanané milu sêdih, mêlah né jani kawitang, sila darmané marginin.
19. Kasub japa mantra dudu, antuk solah smita bangkit, hayua nyêbêng marungusang, ênto awak bêgug hati, êda ima manyusupang, rangsukang gunané lêwih.
20. Êda gêmba-gêmba ngrangsuk, nrima suka lila budi, panês tisé to awakang, dêmêné anggon nyundarin, êda iri hati bonggan, bêgig cinging drênggi jahil.
21. Nika jêlé phalanipun, maphala gêdêgin gumi, sakatah jadma ngopêtang, ngucapang kanrakan sahi, nika dadi sisan para, tan nyandang tiru di gumi.
22. Êda kéto cêning hayu, kadang mitra tuwah alih, liyu ngêlah kakasihan, sraya kanti tindih-tindih, pada salulut katrêsnan, nékéto déwa kardinin.


Pupuh Pangkur

1. Sami sêngka mamastiang, iwang patut jêlé mêlahé to sami, yén alih sujatin ipun, sami ajak twara nawang, bênêh pêlih, wiréh kahanané liyu, kitané pada malénan, dêmên liu akwéh ngêdêgin.
2. Subalang jani di manah, buka cêning malajah sanuné urip, nika wênang nomêr satu, nanging pang satya dimanah, êda ganjih, né plajahin malu hitung, apang da nuwut né iwang, ngundukang bênêh né pasti.
3. Ila-ila ngaku bisa, sada sumbung ngorahin ya kêma mai, kabatêk dêmên marêmbug, nuturang déwéké pradnyan, dêmên ngorti, ngorahang iba kagugu, sujatiné jalma bêngal, liwat pongah ngaku ririh.
4. Yan sujati anak wikan, twara pêrlu ngomongang awak padidi, munyiné sing ngulah pêsu, munyi banban alon plapan, tangar manis, tata krama manut sulur, milpilang pangunadika, ngawé lêga sang miragi.
5. Intip pari krama drêsta, adigama déwagama da nulakin, lampahé sikutang ditu, ané suka klawan duka, to pinêhin, yan hala mabukti lacur, yan patut mabukti mêlah, kéto jani ban minêhin.
6. Yan sing tawang êda kémad, ngêkoh hati nunasang ring sang uning, dasarin ban hati sadu, munyi manis sêkên plapan, apang jati, pasajané anggon tunggul, guyu bobab joh tongosang, déning to madéwék gêni.
7. Misunané johang pisan, apan jati ngranayang sakit hati, munyiné da ngulah pêsu, da dêmên ngomongang timpal, kêma mai, ngaba rawos tan pasulur, mêlah jani to tinggalang, tutur sastrané ulati.
8. Saluir pitutur anak, pêték-pêték pastikayang twah di hati, yan tan krasa igum malu, kantiné ajak nimbangang, yéning pingit, tan dadi tawang jak liu, saih imbané ruruhang, ingêt-ingêtang di hati.
9. Sasolahan ané suba, adi parwa di satwa yadin gênding, ditu ngalih imba patut, sangkan saratang malajah, wyastradi, réh ditu kandané cukup, maka sipat pratiwimba, sastrané twah gêlantingin.
10. Tan lyan wantah haji sastra, maka tungtung anggén pamucuk di margi, yan ring wêngi maka suluh, ring sagara maka palwa, ring pratiwi, maka kréta lwih kukuh, yan mati panunggun atma, ring hidup panunggun hurip.
11. Sang hyang sastra haji buat, syapa wêruh to anak suba maji, né tan wruh né tan paunduk, tongosé sahi durinan, sêkên jati, saratang pisan maguru, anaké têlêb ring sastra, mapikolih guna lêwih.
12. Guna lêwih ngardi purna, jantên dirga hayu pacang kapanggih, hayu ulah hayu têmu, ala ulah sangsara bakat, to élingin, krana patut pagêh nêrus, malajahin sarwa sastra, sida rahajêng kapanggih.


Pupuh Durma

1. Pêlajahin cai maningkahang awak, mamunyi pêlajahin, ngadu sasêbêngan, sêmu wulaté nyênyêrang, kêmikan bibihé manis, anggon mangalap, trêsnan anaké ring cai.
2. Da mamotoh mamadat mangutang-ngutang, makadi daya lêngit, solah apang mêlah, mabanjar mapisaga, êda mangulah piranti, apang lascarya, astiti bakti ring Widi.
3. Yan manyakap gawén pisaga di banjar, êda mamêsu mulihin, magawé sêkênang, masawitra apang mêlah, êda manuhunin rusit, asih mabraya, ênto anggon lima batis.
4. Singnya ada anak makuma pitrêsna, suka olas ring cai, ênto êda mangêngsapang, têkéning pisukan anak, rasa-rasayang di hati, apang pasaja, patuté anggon nasarin.
5. Da mamokak mêrêkak makuma bisa, twi cai sadia ririh, tau têkén daya, wicaksana tur pêradnyan, suka bungah nandang lêwih, kanggoang banjar, braya mitra sami asih.
6. Êda pati kêndêl bonggan nyungjung awak, liyu hênu buin rasanin, liyat cara mbéda, munyiné anggon dosa, bungahé makada iri, hidêp idusta, ngupaya ngapét silib.
7. Apang bisa cai maningkahang awak, ngarasayang bênêh pêlih, da ngugu pisuna, musuh makuma rowang, rowang dadi musuh sêngit, idusta corah, tan surud mangarusit.
8. Lamun ada anak sêdêng mawirasa, padingêhang apang pasti, da mangêlén wulat, ingêrang apang saja, êda pati liyat-liyatin, êda manulis tanah, kojarania salah tampi.
9. Singnya kagét ada rawos papingitan, bakat piyarsa cai, to da mangoncarang, simpên anggon kêmitan, di hatin cainé puji, êda mamasahang, sêdêng tohin ban hurip.
10. Yaning ada budin cainé prapanca, ênto musuhin cai, êda bahanga molah, idêpé sadu darma, ênto anggén manalinin, saktin indriya, pêndêm cai di hati.
11. Apang mêlah mabikas musuh di manah, tatasang bêsik-bêsik, wêtuning tan hénak, êda manyalah para, yan pêlihé twara musuhin, tan wurung rusak, rajah tamahé amukti.
12. Dadi murka wulahé mangamang-amang, rowangé dadi gêting, tungkas mapangrasa, munyiné tka galak, kéto cai sangkan kêtil, mangamongin manah, tong bakat ban nibénin.
13. Sangkan arang anaké tatas ring sastra, dêmêné bas tuwukin, ênto makada lipya, têkéning sambada mêlah, ané nyandang patuwutin, twara idêpang, nédarma kadéna wil.
14. Kénto suba cai ada bandingannya, kêtil sukané alih, yadin cai ngêlah, saluwiring ngéndah pélag, lamun iwang ban ngamongin, ya dadi têlah, hilang mangalahin cai.
15. Anging cai jani sêkênang malajah, sastrané da mangêjohin, andéyang mémé bapa, takonin tutur satwa, kandan awaké numadi, manggih sangsara, to né tatasang cai.
16. Sastra anggon cai mémé miwah bapa, ditu takonang sahi, laksanané mêlah, suba ada makêjang, néné madan bênêh pêlih, ditu tatasang, takonang sahi-sahi.
17. Yén sih cai suba tatas têkén sastra, tatwa adnyanané gulik, ênto pêdasang pisan, apang êda salah para, anak liwat sêngka gati, mabudi nawang, tatas sajroning hati.
18. Singnya ada anak ngêndogin ban pêta,ngucapang sastra lêwih, da ndén mangawokang, pinêh-pinêh kênêhang, êda têka manidongin, usud takonang, apangnya kanti pasti.
19. Êda dropon nyambatang né twara tawang, kalih tong tahén nêpukin, da mangugu orta, ortané ortén-orténan, né abêsik patpat dadi, méh langkung adasa, nguda né ênto gugonin.
20. Salwir munyi kawêdar saking wong lian, dahat sêngka twah manampi, bisa dadi pisuna, ênto tangarin pisan, apang danan kasêngkalan, pilih ngidêpang, pawarah janané sami.
21. Sadu darma êntoné nyandang rajêgang, anggo gêlar pati hurip, pdasé jalanang, matané dadua ngênotang, ditu mara sinah jati, né né sêdêng tulad, sangkan patut to pilihin.



Trikaya Parisuda, Sadguna, Panca Satya,
Trimala, Sadripu, Sad Tatayi, Sapta Timira.


Pupuh Sinom [Trikaya Parisuda]

1. Trikaya parisuda, tingkahé tatêlu jati, wêtu saking budi satwa, wasanané ngawé bêcik, kayika laksana lêwih, wacika bawos sadu, manacika kanirmalan, kayun suci jati hêning, nyandang tuju, anggén ngêmban sang hyang atma.
2. Kayika mangkin kawitang, nyandang bobotang puponin, êda ngosa gêlah timpal, ngugonin tingkah mamaling, da pêsan mamati-mati, nyakitin sarwa tumuwuh, tingkahé drati krama, né twara nyandang lakonin, smara dudu, ngawé buwut di kurênan.
3. Wacika jani kaucap, utama bahan mamunyi, êda mobab mamisuna, da ngêtahang rawos pingit, mamunyi pêlapanin, êda bangras pati kacuh, ngawénin anak duhkita, mamisuh cêmêr impasin, ênto mungguh, babacakan wak capala.
4. Manacika ngaran manah, manahé nirmala suci, suci tan kahanan loba, loban hidêp iri hati, hatiné mamusuh sêngit, sêngit têkén anak payu, payu wêtu manah sasar, sasar hidêpé mamurti, murka punggung, punggêl bahan, kanirmalan


Pupuh Ginada [Sadguna]

1. Nêmnêm bacakan sadguna, karahayoné kahapti, usahayang to saratang, masadana hidêp sadu, anê jani to bacakang, bêsik-bêsik, sasuduk madan sadguna.
2. Sandi madan wicaksana, minêhin né rimbit-rimbit, sébêt ririh matatimbang, êncén ngranayang pakéwuh, twara tahén mangobêtang, yadin sukil, gampang bahan nglaksanayang.
3. Wigraha madan kasihan, ngêlah kanti liyu gati, dêmên ngalih paswitrayan, pasobaya saling tulung, mangranayang dadi élah, manangkêpin, sakancan musuhé galak.
4. Jana tuwoné mabikas, tong tahén ngalongin janji, kukuh têkén rarawosan, mawanan dadi kagugu, nyama bêraya katrêsnan, ngidêp munyi, tong bani nungkas kakêncan.
5. Sana duwêgé matingkah, ngaba awak sébêt ririh, wicaksana macacidran, yadin di tongosé sêmput, nyidayang masih mapéngkas, tur makêlid, luput tan kahanan baya.
6. Dwésa ririh madadugan, cêlang sébêt tur cariring, nyalanang pangindra jala, ngékanang musuhé nungkul, rêp sirêp asing matanggal, onya jêrih, nunas ica ngaku kalah.
7. Sraya ngalih kakanténan, ané dadi anggon kanti, têgul bahan pasobaya, ajak magêtih abungbung, paras-paros mararasan, saling tindih, kala nêpukin sangkala.
8. Kéto né madan sadguna, swiréh bisa mangulati, kapitrêsnan nyama braya, lamakan makêjang asung, ngidêpang asing solahang, mawak sakti, kasidén kajana loka.


Pupuh Ginada [Panca Satya]

1. Panca satyané ucapang, utama patut lakonin, anggén suluh pakédêpan, sajroning désa makumpul, jani bacak suwang-suwang, apang pasti, mangda bêcik mamirêngang.
2. Kawit satya-hrêdaya, pagêhé mangamong budi, asih tuhu cucud olas, ngardi jagat pang rahayu, twara ngitung pêtêng lêmah, mangastiti, bakti ring nagara krama.
3. Ping kalih satya-wacana, pagêhé têkéning munyi, tindih têkén né rawosang, ngaranayang nyama asung, pisaga braya pada lêga, mangugonin, ngranayang élah matingkah.
4. Satya-laksana ping tiga, nyêmak gaé jêmêt gati, manut têkén né rawosang, twara tahén nyalah unduk, nyêmak gaé kanti pragat, ngalêganin, wê désané dêmên ngajak.
5. Satya-samaya ucapang, twara linyok têkén munyi, mabawos jati satata, ngawé lêgan anak liyu, kapihandêl kacagêrang, sahi-sahi, dadi imba di pakraman.
6. Satya-mitrané utama, tindih têkén braya wargi, suka duka ajak timpal, twara tahén nguluk-uluk, sahi ngawé lêgan timpal, katrêsnanin, nyama braya pada wêlas.


Pupuh Sinom [Trimala]

1. Trimala bacakan corah, corahé tatiga jati, kasmala corah laksana, sané tan nyandang lakonin, mada corah di munyi, munyi bangras pati kacuh, moha corahé di manah, manah loba iri hati, ngawê satru, sami anaké andapang.
2. Lêkahan irajah-tamah, itrimala ngamimitin, ngadakang sakancan corah, ngawêtuang musuh sêngit, sad ripuné dadi mijil, sad tatayi barêng mêtu, kalih isapta timira, musuhé ring raga sami, dados satru, pacang ngawinang sangsara.


Pupuh Ginada [Sadripu]

1. Kama sané mangadakang, indriyané adasa cêning, daséndriya bacakan momo, sané ngawêtwang ulangun, buwin jêbos to tuturang, bêsi-bêsik, babacakan daséndriya.
2. Loba twara mangêmêdang, kasukané têkén daging, ngalobayang gêlah timpal, yadin saking nguluk-uluk, kéwala suba mabahan, dêmên ngidih, twara ngitung ujar para.
3. Moha solahé né bangga, dêmên kakadénang ririh, réh andêl têkén kabisan, dadi mêtu bêlog ajum, dêmên pêsan kajunjungang, pongah jwari, ngêndog timpal kapisaga.
4. Murka laksanané akas, satata mahidêp brangti, gêdêg kênêhé jalanang, wêtu dadi ngadug-adug, salah tampi énggal pisan, babar pêdih, andêl têkén kakêrêngan.
5. Himsa tan kapiolasan, laksana mamati-mati, tka wirosa ngamatiang, sawatêk sané tumuwuh, ngalakonin sakawênang, ngapét pati, satata mahidêp kroda.
6. Matsarya dêmên misuna, iri hati tidong gigis, maricéda dêmên pisan, ngadén awak paling luwung, makêjang anaké cacad, dadi hati, ngumik timpal tong jangkayan.


Pupuh Sinom [Sad Tatayi]

1. Sad tatayi karawosang, jêlé tan nyandang lakonin, nêmnêm buta pahidêpan, angraja-pisuna siki, angêracun kaping kalih, nunjêlin né kaping têlu, angamuk né kaping êmpat, naranjana ping lima malih, ping nêm ipun, drati-kramané kaucap.
2. Némadan ngraja-pisuna, munyi bobab ngawé lêk hati, dêmên nyatwa sané nora, ngawé iyêg sahi-sahi, ngaracun tuturang malih, dêmên nuba ngawé lampus, nunjêlin sané pamêkas, ngênjut umah jêron widi, twara patut, nika pacang laksanayang.
3. Angamuk ucapang muwah, mrajaya mamati-mati, twara ngêlah kênêh olas, maring sahananing urip, manuwutwng pêtêng hati, byapara idêpé bingung, lagas mrajaya timpal, twara ngitung bênêh pêlih, ngawé buwut, wa désané sambêh buyar.
4. Lanturang sané ping lima, anranjana kawastanin, sahi dêmên ngutik timpal, ngawénin apanga sakit, ban solah nêluh manésti, papasangan tanêm nyaru, ngawé pakéwêh wa désa, bilang laku nyangsayanin, tong kagugu, nyama braya pada gila.
5. Ané ping nêm drati-krama, smara dudu kawastanin, dêmên ngudik somah timpal, momon hidêpé ulurin, sahi ngawé sakit hati, ngawinang pumahan sêmput, ngawé nyag pakurênan, nyama braya pada sêngit, asing laku, twara sudi masocapan.


Pupuh Pucung [Sapta Timira]

1. Pêtêng pitu, sapta timira kawuwus, bacakan dursila, né twara nyandang lakonin, cêning hayu, pirêngang jua apang mêlah.
2. Bacak malu ané madan pêtêng pitu, bêsik kasugihan, dadua kapradnyanan cêning, patpat têlu, kayowanan lan kagungan.
3. Listuhayu, kasaktyan kawiryan pitu, néjani tuturang, laksanané bêsik-bêsik, tan rahayu, réh singsal muda hidêpan.
4. Wêtu jumbuh, kasugihan ngawé bêgug, dêmên mandog-ndogan, tau têkén déwék sugih, tan pasêmu, ngandapang anaké tiwas.
5. Nguklu-uluk, kapradnyanan ngawé bêgug, dêmên mandog-ndogan, ngadén déwék paling ririh, wastu jumbuh, ngaku-aku nawang swargan.
6. Ngadug-adug, kayowanan gêdé bayu, wiréh ênu bajang, makêjang anak êndogin, saking tan wruh, têkén déwék pacang tuwa.
7. Babar ngagu, kawangsané agu-agu, manyinahang awak, mandog-ndogan dêmên gati, ngadén dusun, kadang brayané andapang.
8. Kalistuhayu, ngadén goba jêgég bagus, satata matandang, nyêntokang goba sasahi, wêtu jumbuh, cacad timpalé makêjang.
9. Wastu jumbuh, kasaktyan makada jumbuh, tingkahé pramada, tau têkén déwék sakti, dadi bingung, pongah mangoncarang mantra.
10. Réncang liyu, kawiryané dadi bêgug, makêjang andapang, ban kasadiané numitis, dadi agung, satata dêmên jungjungang.
Pupuh Sinom ( pamuput )
1. Ngiring mangkin pêragatang, gênding cantungan puniki, wantah amunika pisan, sida antuk tityang milpil, mawit manahé subakti, miwah prihatin kalangkung, manggih jagat aro-ara, rajah tamahé mamurti, minab tuhu, pangrabdaning kali yuga.
2. Pangabaning kaliyuga, buyar jagaté sami, mahiyêg ngrêbut kakwasan, magulêt ring kadang wargi, sami mapi-mapi ririh, iwangé kadalih patut, nyarah nunjêl marikosa, ngrusak parhyangan makadi, pada rusuh, ngulurin sakita karêp.
3. Ring masaning kaliyuga, kênêh anaké nungkalik, kadarmané tan paguna, arta brana kahubêrin, bobab ngamawukin diri, tata susila tan krungu, pianak langgah ring rarama, wantah kotamaning budi, sida nglêbur, jagaté mangda raharja.
4. Tutur indik pari krama, daging “pitêkêt” puniki, diastu jantên lintang tuna, madak dados kanggén sundih, manyinahang kawon-bêcik, sida milih sané hayu, maka sarana utama, pangêmpêl panangkan kali, jagat landuh, panjaké nêmu bahagia.
5. Majêng ring Hyang Prama Kawia, mawit saking manah suci, sêmbah tityang skala-niskala, Ida nuntun saking singid, “Pitêkêt”sida kapilpil, mogi wéntên gunanipun, ring para pangwacén samian, alit-alit truna-truni, inggih puput, kirang-langkung ampurayang.



PUPUT.

Tabanan, 5 Januari 1999.
I Wayan Sutédja.

Related Posts by Categories