Tutur Brahma Pandya Tatwa

Om awignam astu nama sidam.

Pangaksamaning hulun ring pada yang mami, sang ginlaring sarining om kara ratna mantram. Sunialayam. Sida yogi swaranam, sira anugraha, awaka purwanira sang huwus lêpas, luput ta mami ring tulah pamidi, mwang sawigrahaning papa ptaka, tan katamanan upadrawang hyang mami, wastu paripurna nêmuakên ayu, dirga yusa têkeng kula gotra sêntana, namastu jagadita ya.

Iki Tutur Brahma Pandya Tatwa.

Sira Batara Hyang Widi, mayoga pwa sira, mrêdyakna putra utameng jagat, sida sakama-kama:
1. Batara Iswara,
2. Batara Brahma,
3. Batara Mahadewa,
4. Batara Wisnu,
5. Batara Siwa,
6. Tan wasitakna sira Batara Hyang kabeh.

Tucapa mangke Batara Brahma Jagatpati, maputra limang sanak, wiku sakti mangunakên tapa, byakteng tkaning aranira: (1). pinih wrêda Empu Gnijaya, (2). Empu Kapakisan, (3). Empu Bang Sidimantra, (4). Empu Kulputih, (5). Empu Wiradarma.
Empu Wiradarma maputra kalih siki: (1). panua Empu Lampita, (2). arine Empu Adnyana.
Empu Adnyana maputra kalih siki: (1). panua Empu Lampita, (2). kang ari Empu Pananda.
Empu Pananda maputra, Empu Wijaksara.
Empu Wijaksara maputra kalih siki: (1). panua Empu Ktek, (2). Empu Lalumbang, asrama woyeng Tumapêl, kang abiseka sira Empu Gandring.

Brahma putram mahayanam, sila sayanam maha yogam. Wasitakna Batara Brahma, sira angwangun tapa, ring pucaking sila sayana, amrêdyakna putra utameng buana kabehan, tan katakna, munggah sira Sang Hyang ring luwuring sila mrêta, macatur buja, matrisandya pwa sira Sang Hyang, anglarana brata yoga samadi, mêtu kang apui saking angganira, murub ikang gni, luir Brahma murtyeng sarat, tumiba ring talaga noja, murub ikang gni.

Ri tlas dilah Sang Hyang Apui, manca tirta suksmanam, gangga ranu nirmalam, matêmahan tirta suksmanira Sang Hyang Apui, tan pendah Gangga, Sindu, Saraswati, Yamuna, Narmada. Samangkana têmahanira Sang Hyang Agni. Muah pinrastita de Paduhka Batara, matêmahan wong rare. Tan pendah lare ika, Sang Hyang Kumara nurageng buana kabeh, mijil saking têlênging we. Manangis pwa wang rare, ri denia tan wruh ring bapebu. Yekacit hana teja kara-kara, ring padmasana manik, umatur wang rare ring paduhka Batara, lingnira, "Pukulun Sang Hyangning Suksma, patik Batara, aminta sadmata ring paduhka Batara. Patik tan wruh ring bapebu, sang apa wnang angawasa hulun". "Brahmaja catur bujah, aji kamatantram maha sutah. Duh anaku kamung rare, hulun Sang Hyang Prajapati, pinaka ramaniu". Umatur pwa wang rare, sadara wotsari, lingnira, "Sêmbahning hulun ring pada dwaya Sang Hyang Pitamaha, sang bapa wênang angwasakna pramananing hulun, pan kari rare, aweha hulun anugraha, lamakane hulun amangguh tatwaning numadi manusa, apan akweh tang sarwa yoni manadi".

Tan tapa, tan bratam. "Duh anak mami, tuhu kadi lingta ring kami, tan saka ring tapa kita mwah, kadi saktingku kasaktinta, tambening mangke kita ngaran Empu Brahmaraja". Mangkana wakyanira Sang Hyang Brahma, sumahur kang lare, lingnira, "Duh kamung sang Hyang, de punapa de ranak paduhka Batara anglarana asta lingga, pinaka pangupa jiwaning akirtia ayu woyeng jagat". Sumahur Batara lingnira, "Kamung lare, anakku kita Empu Brahmaraja, iki hana panugrahanku ring kita, karya dwi laba, ngaran, lwirnian, angandring, amande galuh.

Angandring, ngaran, akarya sarwa landep.

Amande galuh, ngaran, akarya mas pirak, pinaka busananing wiku, mwang busanana satrya mabiseka ratu.
Mwah hana pawarahku ri kita, yan kita kala ngaduh, kapandyan ta woyeng jagat, ayua ninggalana darma krya ring sariranta. Nguni ring ngasitkala, anakira Empu Pananda, sira Empu Lalumbang, sira awisaya angandring, tan anglaranang catur darma, kinwan akarya lalandep de Ken Arok, tan tutug puput ikang kêris, sinuduk pwa sira de Ken Arok. Nimitaning kita mangke lêkasana tikang catur darma woyeng sarira, mangkana darmaning angaduh aji kapandyan". Mangkana pawarahira Sang Hyang Brahma ring sira, Rajabrahmana.

Tan tucapa mangke Empu Brahmaraja ring patapanira, kwarna mangke sira Patih Madu woyeng bumi Madura, kinwan angwangun punang yadnya, lwirnia mitra yadnya, buta yadnya, de Sri Aji Wilatikta, abiseka Sri Hayam Wuruk. Kangelan sira Kryan Patih ngulati wiku sakti, kadi saktining Enpu Lagawe. Kadacit hana wrêta karênga dening Rakryan Madu, êmpu sakti mangên-angên tapa woyeng Gunung Hyang, kulwaning desa Madura. Lunga pwa Rakryan Madu umundanga sang maha êmpu. Tan wiabicara lumampah pwa Rakryan Patih Madu maring Gunung Hyang, kapangguh sira Empu Rajabrahmana, sêdêng alunggueng payasanira. Sadatêngnira ring baturing asrama, manêmbah pwa sira ring sang êmpu. Wusnira manêmbah, atangi pwa sira sadara alon, parek ring padanira sang êmpu. Mojar pwa sang empu, lingnira, "Duh Rakryan Madu, saka têmbea kyai datêng ring asrama ing kene, tan pendah kadi siniraming tirta pawitra twase ramaniu, sadatenge sira mara ngke. Apa hana prayojananta tka, warahên duga-duga ring kami brahmana". Mangkana lingira Empu Brahmaraja, sumahur sira rakryan patih, sadu wacana ring sang maha êmpu, "Singgih sang maha êmpu, patik sang yatiwara, luir wruhing Brahma loka, patik sang pangêmpuan, tan rênga subawania sang maha êmpu. Hilang lapa, wlêkang patik sang maha muni tumon sucianing asrama. Ring mangke hulun amundang sang êmpu, kapalaning yadnyaning anak sang êmpu, mahyun hulun amitra yadnya. Kenakana hyun sang êmpu lunga ring Madura". Mangkana ature Patih Madu ring sang maha êmpu. Mojar sang êmpu, lingnira, "Duh Aum rakryana patih, tan wihang ramaniu, datêngeng Madura, amrêstiakna kawitaniu, apan wênang kadi kami brahmana". Tan wiabicara, lumampah sang rwa umungsi nagareng Madura, kadacit, datêng ring umahe Kyai Madu. Tan warnan mangke sira Empu Rajabrahmana, tucapa sirang tamui saking dura desa, samuha, sampun prapteng Madura, lwirnia nikang tamui, Blambangan, Pasuruan, Sambawa, Palembang, Sunda, muang sapasuking Yawadwipa, tan adoh Sri Aji Bali, sira Dalêm Ketut Ngulêsir, abiseka Dalêm Kapakisan. Tan pendah Manobawa ngutpti ri sira sang nata sireng Bali. Kascaryan kang tamui tumon karasmianira Sri Smara Kapakisan. Ikang tamui sampun pada angungsi lungguhnia sowang-sowang, pada inaturan panyambrahma, boga upaboga, we, saha sêdah.

Tan tucapa mangke nikang tamui, kwarna mangke, sajining yadnya sampun cumadang, lwirnia, êmpêhan, minyak, madu, dupa, dipa, mwang tirta sampun ring kumba, mwang wuti sampun kinulilingan. Tan wiabicara, munggah sira Empu Brahmaraja ring pahoman, srêgêp busananing kapanditan, abawa, agênitri, mwang asamayut, asalimpêt, tan pendah Rêsi Srêngga, makapala yadnyanira prabu Ikswaku kanguni, duking Utara Kanda carita. Sagrêhan ikang tamui tumonton sang rêsi amuja. Ring puputing amuja, sinengan sira Patih Madu de sang maha êmpu, lingnira, "Duh rakryana patih, kami brahmananta sampun puput amuja punang kawitanta, maka sêdanang sang catur weda. Ring mangke cihnakna karyaniu, sidania lawan tan sida", mangkana lingning Empu Rajabrahmana. Sunahur Rakryan Madu tan hana panjang, "Duh sang empu, apa luirning wang tinanyankwi". Sumahur sang êmpu saking payogan, "Duh rakryan patih, sahananing hana ring arêpaning hulun kabeh. Irika ngadêg sirang Madu, tinanyan punang layang-layang, Sida swasta karyanku". Sumahur tang layang-layang kabeh, ling nikang layang-layang, "Inggih gusti Madu, sida karyan igusti, mwang swasta manggih swarga ikang kawitan sadaya". Watu tinanyan denirang patih, watu mojar samangkana. Taru tinanyan, taru mojarakên karyania sida. Suka girang Rakryan Patih Madu ri swastaning kawitanira. Irika kascaryanikang tamui kabeh tumon kawikanan Empu Brahmaraja, pada amuji-muji kotamanira Empu Brahmaraja. Têmbening samangkana, sira abiseka mangke Bagawan Pandya Empu Bumi Sakti. Tan pendah brahma mantra, wtu saking tutukira sang Empu Pandya Bumi Sakti.

Tan wasitakna sira Patih Madu, tucapa sira bagawan kapandyan, Empu Raja Bumi Sakti. Sampun inaturan punia, lunga pwa sira ring sunia desi, ring pinggiring sêma sana, dadia hana gopala sêdêng amaluku, nangis kasiasih, tininggaling ramania, apan tikêl wuntuning wulukunnia, makêdal-kêdal pwa sira manangis. Matakwan pwa sira sang êmpu, lingnira, "Duh kamung gopala, kasihan hulun tumon ko lara manangis. Apa marmaniu makusah rikang lêmah, warahên duga-duga ring kami brahmana". Umatur ikang gopala kasambilnia manangis, "Duh sang pangêmpuan, untuning wulukun mami tikêl, manuju sila tala. Yan tka ramaning hulun, byakta agung runtikira ring anak sang pangêmpuan". Sumahur sang êmpu, lingnira, "Duh kamung gopala, ayua sangsaya, hulun mahayu wulukunta, lamakane sida karyaniu". Mangkana ling nirang êmpu, umatur sirang gopala, "Duh sang maha êmpu, iki wulukun patik sang êmpu karyanana". Tinarima den Empu Bimi Sakti. Tan wiabicara, mayoga bagawan pandya, mantra wikrama mengêt pwa sira ring kabrahmangsanira, mwah atutur pwa sang rêsi, ri pawêkas Sang Hyang Datra uni. Ring puputing yoga, mijil tang gni saking netra têngên, tumiba ring arêpanira, irung kiwa pinaka pangêmbusanira, irung têngên paniupaning bayu, manjingeng angga sang biksuka, tangan têngên pinaka palunira, pupu kiwa pinaka landêsanira, jarining tangan pinaka supitnira, swedaning muka pinaka banyuning palunganira. Puput tang saraja karyanira sang maha empu, tucapa pwa sang Empu Bumi Sakti, umahas ring pinggiring sêma sana. Kadacit datêng ring aksobya asrama, sêdêng sang sadaka maberawa, mamuja ngranasika , umaradana Sang Hyang Amogasidi. Kascaryan sira Empu Bumi Sakti ring busananira sang sadaka mangastawa, aswamba, asalimpêt usus agung, asêkar dening wrêdaya, akawaca mong carma. Mangkana tingkahning Dang Hyang Astapaka ngastawa padanira Sang Hyang Bajra Adnyana. Wusnira amuja, tiningalan tang pandita tamui angadêg ring sorning salali wrêksa, inaweh pwa sang wau prapta de Sang Astapaka. Umara pwa Sang Bumi Sakti sadara alon. Tinakwanan sira saha puja weda ring atiti, lingnira, "Duh Aum brahmana sulaksana, wau prapta, saking êndi pwa sang rêsi suda cara mara ngke, tan pendah wakpati pwa sira, pinaka gunaning dewata surapsara kaidêpaning hulun. Manawa palaning yadnyaku sang pangêmpuan datêngeng asrama ing kene. Warahên duga-duga ring kami Brahmana Astapaka". Mangkana ling Dang Hyang Buda ring sang wau prapta. Umatur sira sang wau datêng asmita arum amanis, luir manggis tanêm ing gula drawa, lingnira, "Singgih sang pangêmpuan, Bagawan Anggira, yan ring kawahmin wênang mratista mala ptakaning wang kabeh. Anak sang yati, saking sila sayana, anak sang Datra pwang hulun, apanêngêran Empu Bumi Sakti. Maka hetu ranak sang rêsi datêng pwa ngke, kinwan ranak sang êmpu aguru susrusa ring pada sang pangêmpuan". Mangkana atur nirang Empu Raja Brahma. Sumahur Dang Hyang Astapaka, lingnira, "Duh Aum anak mami, bagia manta yan mangkana. Yan tuhu anak mami, brahma putra, maka ngaran bagawan Empu Bumi Sakti, kami Astapakaniu amriksa katatwaning kapandyanta. Anaku bagawan Pandya Bumi Sakti, êndi wijiling apui, maka sadanang sarwa karyaniu, êndi unggwaning pangêmbusanta, apa jatining palunta ring sarira, êndi landêsanta, warahên duga-duga suksmaning kapandyanta". Umtur sira Empu Bumi Sakti, lingnira, "Singgih sang pangêmpuan, tabe ranak sang maha yati, amrêsnakna patanya sang yati wara, mangguh ta pwa sira dang hyang yati wara". Tan wiabicara, mayoga pwa sang êmpu, mangeka cita. Mtu tang gni ring sarira, saking netra têngên, kadi bayu bajra wtuning angin saking irung kalih. Angrêdana pwa Batara Daneswara, cet datêng pwa batara saking awang-awang, winêh pwa Empu Brahma Pandya, kanaka rajata. Pinrêstita denira, mamuja midêr ping tiga, tan wiabicara, matêmahan busananing pandita Astakapa rajata kanaka. Mojar sang Astapaka arum amanis, "Duh anaku Empu Bumi Sakti, wruh ramaniu ring kotamaning kapandyanta. Mangke ramanta amlaku asih lawan kita, ri denia hulun inasraya. Iki hana anaking hulun, stri, ngaran Dyah Mrêtatma, kita wnang maka dampati swari, lamakane ramaniu sida mulihing swarga loka. Anak mami wnang nyupata hulun, mangke, yan tan samangkana, sangsaya kami ring têkaning pati, apan hana karênga ring asta dasa carita, sira Bagawan Warabrata, gurunira Sang Jaratkaru. Pêjah pwa sirang Rêsi Warabrata, ginantung ring tungtunging pêtung, nungsang pwa sukunira, tang pêtung sinigiting tikus, tiba nglabuh ing jurang. Mangkana tatwaning sang mati, tan hana putraka". Mangkana pawisikira Dang Hyang Bajrasatwa, sumahur Bagawan Pandya lingnira, "Sri Bajra Adnya sunia tah, tan langgyanam êmpu putrah. Duh singgih sang pangêmpuan, tan pendah Sang Hyang Ratnasambawa, paduhka sang rêsi, tan wihang anak sang maha muni". Mangkana ature Bagawan Pandya Bumi Sakti. Woyeng Buda asrama, matêmu tangan pwa sang êmpu lawan Dyah Mrêtatma, lwir Sang Hyang Saci makastri Batari Saci. Asih sira kalih, rikala sang rwa amanganana, aji padma danda gêlaranira. Rikalania acumbuana krama, aji kama tantra ginêlaran denira. Maka don putra ati darma utama, purta, ista, kang winangun de sang empu. Purta, ngaran, akarya taman, pancoran, talaga mwang balenia. Ista, ngaran, mapuja ring eka gni, trya gni mwang kunda gni, mwang asih ring panjake sami, amara sraya, tan anang budi udata sang êmpu. Samangkana kamahatmyaning sarira Empu Pandya, angraksa sira. Mangkana kawnangania sang angaduh kapandyan. Pira swenia Empu Kapandyan maswami ring Dyah Mrêtatma, ngarêmpini pwa sang Dyah, satia kang suami mapuja mwang yoga maweda stuti, atutur pwa sira sang êmpu ring kajitendryan, unin ring paturuan, mangka darmani Empu Pande ngirtiakên putra.

Wasitakna sira Bagawan Empu Bumi Sakti woyeng asrama Kayumanis. Kawarna mangke sira Dalêm Bali, Sri Smara Kapakisan, wentên ing Lingarsa Pura, mahyun sang nata masuda sridanta. Dinuta pwa sira Pasêk Bya lunga ing Madura umundang sira Empu Kayumanis kang abiseka Empu Bumi Sakti, tan pendah Empu Lagawe kasidian adnyananira, sira uriping bwana kabeh. Tan wasitakna kang duta maring awan, kancit datêng woyeng asrama Madura, sêdêng sang êmpu mahayu pancopakara, luirnia: puspa, gandaksata, dupa, dipa mwang kumba. Tadanantara mapuja pwa sang êmpu, masurya sewana. Wusnira mapuja, inaweh pwa sang wau prapta, lingnira, "Duh Aum Aum, sang atiti wau prapta, apa kawanganiu, mwang êndi swa desane sira, apa ista sadianta tka, warahên ring kami duga-duga". Mangkana lingnira sang biksu, sumahur sira pasêk tan apanjang, "Duh singgih sang pangêmpuan, patik sang yati anak sira Arya Langon saking Bali Aga. Patik sang yati arêp aguru susrusa ring sang êmpu, lamakane ilang punggung patik sang yati wara". Mangkana ature sira pasêk, sumahur sang êmpu, lingnira, "Duh wuyut mami pangeran pasêk, bagia yan mangkana, apan tuhu ta ko kula wangsaning hulun. Sira Empu Ktek awangsanak ring kawitaning hulun, sira Empu Gandring kang sinuduk nguni ring Ken Arok, gêlaranikang darma yukti ring budiniu, pêngên kari maurip". Mangkana lingning sang êmpu ring sira Pasêk Bya, matur ipasêk, lingnira, "Duh sang yati, karya dwilaba patik sang rêsi datêng marangke. Patik sang pangêmpuan dinuta de Sri Aji Bali kinwan umundang sang êmpu lunga woyeng Bali". Ngandika sira sang dwija, "Duh Pangeran Pasêk, lumapah ta ko rumihin, wuyut ingandika anganti suba dewasaning hulun". Tan wiabicara, amit sira pasêk saking asrama Madura. Tan wasitakna kang duta, kancit datêng suba dewasan sang lunga woyeng Bali. Tadanantara ring awan, kancit datêng ring Gunung Tohlangki, apan sang yati ahawan hyun. Irika kanggêk citanira Bagawan Empu Bumi Sakti, ton teja kara-kara mungguing padmasana manik. Irika nêmbah Bagawan Pandya Bumi Sakti, dumêling tang caksu maring siti tala cihnaning pranata ring pada Batara. "Kamu êmpu suda warna, apa karyaniu, warah duga-duga ring hulun Sang Hyang". Sumahur sang êmpu saha puja pangaksama, "Pakulun Paduhka Batara hyang hyangning Giri Tri Srêngga, brahmana paduhka inundang de Cili Bali, kinwan niksakna sira woyeng Lingarsa Pura". Sumahur Batara, lingnira, "Kamung Empu Madura, yan kita wruh ring tatwaning tanganku têngên, wnang kita niksakna Sri Aji Bali. Tonton lapaning tanganku têngên". Dumêling sira êmpu, nyulingling asta paduhka Batara, "Tabe sang brahmana sang kasuwun, panca brahma, ring lapaning tangan Batara". Sumahur sang hyang, "Endi wnang tibakakna, ring bahu, ring dada". Mênêng sira Bagawan Pandya Madura. Tan wiabicara, ring bahu, suksma Sang Hyang amarêngi kêdap. Angêling sang êmpu ring dalêming twas, "Antian cinging sira paduhka sira hyang hyangning Giri Tohlangkir. Lumaku sira êmpu mahawan hyun, apan sang wruh lawaning dura darsana, doh lawan parêk. Tan wiabicara, datêng sang Empu Madura ring pura Lingarsa Pura, sêdêng sang prabu lunggu ing palangka. Turun Dalêm manganti palangka, lingnira,"Rêp rêp malungguh sang muniwara". Irika masanti sang wiku saha maweda astuti. Malungguh sang êmpu kinalihan ring lungka-lungka. Kascarya sira Empu Bumi Sakti tumingal warnanira Sri Aji, tan hana patihnia lawan sang Hyang Mahadewa. "Sumêlah Sang Hyang Dikara ring anggan sang katong," mangka lingning sang êmpu ring dalêm twas. Apan pada-pada wagmimaya, sira sang rwa angalap iking twas, mojar sang prabu, lingnira, "Duh sang êmpu, tan pendah sang pangêmpuan, Bagawan Anggirasa tumurun saking swarga. Indra yan ring catur lokapala, anirdesia angga sang êmpu tan katuduhan ri kadadinia". Hana pamyam. Mangka ling Sri Aji, sumahur Bagawan Pandya, lingnira, "Duh Aum Aum, Duh sang prabu, hayua mangundang-undang kadi kami brahmana. Apa hetuning maha raja umundang kadi kami brahmana, warahên duga-duga". Sumahur sang katong rum amanis, "Duh sang êmpu, anak sang yati mahyun matua, tumirua gunaning sang huwus lêpas, sira kawitaning hulun, sira Dang Hyang Kapakisan". Sumahur sang rêsi ling nira, "Duh sang katong, bagia manta hyun sang katong yan mangkana, apan tuhu sri narendra, brahma putra, tusning Brahmana Kapakisan, anadi catraning jagat, tunggal lawan kawitaning hulun. Kami brahmana tan asisia satria, hetunia samangkana, hana karêngê de kami ri tatwaning hitiyasa, purana, kang inikêt de Bagawan Sampyana, manadi asta dasa carita: Santanu putrah brahmacaryam, ngaji danur weda astram, rêsya Camadagni mangadyayam, langgyana aduh rêsya Bargawah. Sira maha raja Astinendra maputra, apapasih maharaja Dewabrata, sira mangaji weda ring Bagawan Rama Prasu, aminta nugraha ring nabenira, sira Bagawan Rama Bargawa, amrahmacari, wiku tan kneng istri. Pira swenia angaji danur weda astra woyeng Bargawa asrama, amuit pwa sang Santanawa. Ri nembênira mulih ing Gajah woya, pirangganing swenia sang rêsi Santanu putra ring pura, cêt hana wang istri listu ayu, nangkileng pasramanira Dang Hyang Bargawa, ngaran Dyah Ambilika, aminta sraya ring sang rêsi, lamakane asih Sri Dewa Brata, akurên lawan sira, ri denia sang Dyah, asanak tiga, durung aswami. Arinia, inalap de Sang Citrawirya, Citrasena, majar sang rêsi karubira, ring sang inasraya, Pira kunang swene sang Dyah aneng asrama, kancit datêng sira sang Rêsi Bisma maring asramanirang nabe. Mojar sang nabe, tan dawa denia nguparêngga sabda, lingnira, "Anak mami Bagawan Bisma, alapên iki Dyah Ambilika, ramaniu anugrahe sira anglabuh punang kabrahmacariniu, tan enak uriping wang, akarya duhkaning kadang mitra woyeng jagat, apan tiga satru ring sarira, mahyun angrundahakna yasa kirtiniu rikang bwana. Sang apa tika satrunta mijileng tutuk, wak amisuna, amitya wacana mwang si tan satia wacana, tika kabeh satrunta wijil saking tutuk. Mangke nimitania amet ta sang Dyah Ambilika. Mangkana ling nira Bagawan Rama Prasu, sumahur sira sang Rêsi Bisma, lingnira, "Pukulun sang nabe, tabe anak sang muni, langgyana ri wacana sang kasuhun, bisaman anak sang rêsi mahyun anyukla brahmacari, sinaksenan de Sang Hyang Tryodasasaksi. Takut pwang hulun mitya wacana, ri paduhka batara, tan arêp anak nabe aswami lawan Dyah Ambilika". Ping pat, ping lima, sirang nabe makon pwa sira makurên, ping nêm, ping pitu, Rêsi Bisma amuhun tan arêp aswami ring Dyah Ambilika. Ika kroda Bagawan Rama Prasu ring sisianira, tinuding pwa Sang Dewa Brata, sahawak prakasa. Tan wiabicara, kroda sira Bagawan Santanawa, mamalês mamrapah ratonira, mwang mandêdêl mukanira. Tan wiabicara, maprang pwa sang rêsi kalih adwandwan, pada angawijilakên kasakti adnyananira, dadia kasoran sira Bagawan Rama Prasu, dening sampun mawêrda. Têmbening samangkana, sira sang Brêgu suta amastu sira Bagawan Santanawa, lingnira, "Duh kita Bagawan Santanu putra, tambening mangke kami ramaniu, tusning Brêgu wangsa, tan arêp aniksaning satrya kula, katkeng dlaha. Amaring dlaha, yan sira brahmana tusning Brêgu wangsa dumiksa punang satrya, moga-moga tan sidi palania, wastu amangguh baya agung, jah tasmat, wastu tat astu astu, katkeng wkas, manda ri wkas".

Mangkana pawarah Bagawan Pandya Sakti Bumi ring sang kumawaseng Pulina Bali, pinaka dalihanira takut ring Sang Hyang Mahadewa. Pira swenira Empu Kayumanis woyeng Bali, mulih sang wiku mahawan hyun, tadanantara, datêng ring Asrama Madura.

Mangke kawarna sira sang Dyah Mrêtatma, kasih nirang Empu Kapandyan, sampun mijil sang rare sang aneng garba uni. Anaking atua, sira ngaran Brahmana Sakti Lare, kang ari sira Dyah Kencana Wati, pada sakti amangunakên tapa. Sira Brahmana Lare Sakti, wruh ring tatwa kapandyan, salwiring saraja karya êmpu pande. Tambening samangkana pwa sang Empu Lare, abiseka Empu Gandring Sakti, dudu Empu Gandring Lalumbang. Sira Dyah Kencana Wati, tan pendah Hyang Uma Sruti, hyang hyangning kasatyan mangjadma ring sira, wruh ring witaning weda praga, kebêkan ring brata catur sandi. Tan wiabicara, sinengan pwa sang anak de sang bapa, lingnira, "Duh anaku rwang sanak, nukuakna budiniu isanak. Iki hana panugrahanku ring kita kalih. Simsim kanaka manika manik abang, anaku sira Empu Gandring wnang, apan ta ko angaduh sarwa lalandêp. Iki ikang simsim mamata ratna campaka, anaku Empu Galuh maka wnangania ri denian sira angaduh suksmaning kusumadewa. Mangkana panugrahanira Empu Bumi Sakti ring anaknia maka kalih siki. Tusta girang kang putra kalih, aminta pasungira sang bapa. Pira swenia, sira Empu Gandring Sakti sinungan ratna bang, ring yayahira, tan enak hyunirang Empu Gandring. Katarka tan hana kotamaning simsimnira. Tan wiabicara, sinengan Dyah Ratna Wati, ngelihing arinira, datêng si rayinira, manêmbah ring sang kaka. Mojar sira Empu Gandring sadara alon, lingnira, "Antêning hulun Dyah Ratna Wati, rinasa de rakaniu, tan wnang kita angawa paweh nirang bapa, simanik ratna campaka, apan kita kari mawak kaniaka". Mangkana paminta nirang Empu Gandring. Tan kinaturana de si rayinira. Kroda sira Empu Gandring, wak prakasa, anudingi netrania sirayinira, tan pendah sang Gotamasuta aminta cacupu manik ring si rakanira Dewi Ranjani, paweh Sang Hyang Indra ring sira. Nêhêr tan wineh de sira Empu Galuh, dinanda sirayinira. Kewala sira Empu Galuh suda malilang, kadi manik spatika upama, tan duhka sira. Yan hana ngastawa, tan duhka sira, apan wruh pwa sira, kang sinêngguh tri buana. Tunggal budining wang ring nêraka loka, duhka kewala sira anang kana, tunggal juga budining wang amanggih swarga, suka kewala sira anang kana, iki wang hana ring madya pada, suka, duhka, pati, urip. Mangka hyune Sri Empu Galuh ring dalêming twas. Nimitaning matinggal pwa Sri Empu Galuh, matinggaleng sramanira ri kdeping wang akêmit, makitahya sira mahyun, nganês parigraha, dumunung ikang Giri Srêngga Kusuma. Kadacit katon wang istri listuayu, tan pendah Mdarajwaja patni. Mojar batara lingnira, "Duh Aum Aum, kamung pawestri, apa kawanganiu, Dyah, nunggal-nunggal, sang apa kumawasa ingandika, warahên duga-duga ring kami sang hyang". Sumahur Sri Empu Galuh, lingnira, " Pukulun sang hyang, manih Batara Brahmani saking Madura Desa, anak Bagawan Pandya Sakti, kaputraka de Dang Hyang Agni, maneh batara mahyun nganês parigraha, mahyun amanggihakên swarga ring tkaning pati". Mangkana aturning sang nirsraya. Sumahur sang hyang, lingnira, "Duh wuyut mami Sri Empu Galuh kita, wruh hulun ri kaduhkanditaniu, unawan kiwa ring kawahmi, tan kêneng cala wrêdayaniu. Wruh kami ring ramaniu, putusing adnyana tatwa kapandyan, apan anaking brahmana, teka utama kita. Sira Bagawan Empu Bumi Sakti, pratanjali sira yan ring catur asrama. Mangke hulun tumuduh pwa sira woyeng Bali, ring Gunung Trisangga pinaka asramaning hulun. Kita kania mangke, silih kawitaniu, sira Brahmana Kulputih, pinaka rwanganing hulun, asucia laksana wuni apan mangke sira wrêda tapa, mahyun muliheng dewa loka". Mangkana tuduh sira sang hyang ring Sri Empu Galuh. Tan wihang Sri Empu Galuh kadi wakyaning langit.

Tan katakna sira paduka batara, tucapa sira Empu Galuh, lunga maring Bali . Tan kawarna ring awan, kancit datêng ring sukuning Gunung Agung, amêkul ri pada Sang Hyang Mahadewa saha cita nirmala. Hêlêm-hêlêm, tar lupa sira ring dewa puja, suda pratisteng wrêdayanira, anyangkulputih pwa sira, tan pendah Sang Hyang Uma Sruti pwa sira hyang hyangning kasatyan. Tambening samangkana, Dyah Kencana Wati abiseka Dyah Sang Kulputih. Piangganing swenia Dyah Kulputih ring Besakih, hana wadwa kasihnira batara, ngaran Sang Pragusa Sweta, tan pendah sang Marutsuta pwa sira, ri kawicaksananira. Sira kinwan angaturana pancopakara ring sira Sang Kulputih.
Tucapa sira Empu Gandring Sakti, kinwan de sang bapa angaluruh sira rayinira ri denia matinggal saking desa Madura. Inulati pwa sira ring desa pradesa, mwang ring sunia desi, nêhêr tan kapangguh. Irika mayoga pwa sira Empu Gandring Sakti, mahima, ngaraning yoganira. Mahima, ngaran, umahas pwa sira ring desantara, pinuja ta sira sinêmbah. Wineh boga, anoprabrati. Panca bayu ardanam, bhur, bwah, swah, swaste sariram, bajra satwam prama tatwah anirdesyam swa sarirah. Dura darsana sariranira Empu Gandring tumona wang adoh aparêk. Kadacit, katingalan pwa sang ari aneng Bali, woyeng sukuning Gunung Trisrêngga. Tan wiabicara, linêsuakên pwa yoganira Empu Gandring. Lumaku pwa sira lunga ing Bali. Ri tlêng nikang knana, tadanantara ring awan, kancit surup sira Sang Hyang Diwangkara, araryan pwa sang êmpu ring rangdu wrêksa. Tan ucapa mangke sira Empu Gandring Sakti ring sorning taru kêpuh, dadia hana pwa jadawini krura rupa, mijil saking liangning gunung, mlêd mangalua ambuning manusa. Tan wiabicara, katon pwa brahmana suda warna, dadia makrak tang raksasi, masidugosa, mojar pwa sira wak prakasa, lingnira, "Duh kamung brahmana suda warna, apa hana karyaniu datêng marangke, hulun juga jawaksaya asing marangke, darmaning kadi ngong, raksasi, nara pinaka mangsa kui". Mangkana ling nikang raksasi krura rupa. Irika adan sira sang êmpu anglêkasana Sang Hyang Wisnu, pnyara murti, angawe ulangun budining raksasi. Mojar pwa sang Empu, mamanis manohara, lingnira, "Duh Aum Aum, jadawini ta ko, hulun brahmana saking Madura desa, anak Bagawan Pandya Bumi Sakti. Hulun mahyun lunga maring Bali Aga, angulati antêning hulun, sira Empu Galuh, kinwan de bapanku, sira Bagawan Pandya". Mangkana lingnirang êmpu ri sang krura rupa. Kadi linan twase si raksasi, karuna wacana, tan pendah kala Surpanaka angrêrêmih sang Ragu suta Wijaya, lingnira, "Singgih sang pangêmpuan, maneh sang yati arêp aminta putra padana, lamakane hana nupat hulun ri masaning palatra". Mangkana ling nirang raksasi angasih-asih aminta kasih, luir pendah Dyah Arimbi mahyun alaki ring sira sang Bayusuta. Kawlasan sira êmpu ring sang aminta sraya, mojar sang êmpu tan dawa, lingnira, "Duh kamung raksasi tanggalakna karaksasianiu, tan wihang hulun aswami lawan kita, apan tan dadi hulun tan karuna ring sang aminta srana". Wau mangkana ling nirang rsi, tusta girang citanira sang krura rupa, cet cét ilang tang rupa kabinawa, matmahan pwa sira istri listuayu, tan pendah warapsari turun aneng meru. Mojar pwa sira sadara alon, lingnira, "Duh sang swami, hulun raksasi sampun sida sakama-kama, adan sumimpang ri pagrahaning hulun, tan sida denku angrêtana turaning Sang Hyang Smara. Kadi binasmi tanpa apui twasing hulun". Mangkana aturning raksasi. Tadanantara ngranjing sira sang rwa ring liangning gunung. Suka pada suka sang rwa makurên, tan pahi Dyah Arimbi aswami sang Bayu tanaya. Pira swenia sira Empu Gandring Sakti atêmu tangan ring sirang raksasi, mamtêng pwa sang Dyah Jadawini. Sampun panjang lék yusaning garbaning sang Dyah, mojar sang êmpu ring swaminira, wak patuk, "Antêning hulun Dyah Jadawini ta ko, kari niu ring pagrahan, pahayunan punang rare ring garbaniu, hulun mahyun lunga maring Bali Aga, angulati antêning hulun, Sri Empu Galuh". Sumahur tang raksasi, lingnira, "Duh sang êmpu, suka citan ngwang rumêngwa ujar êmpu ring hulun, maka cihna ning drêda asih aswami". Mangkana aturning raksasi, tanapanjang. Tadanantara, lumaku sira Empu Gandring woyeng Gunung Besakih, mahawan hyun, kadacit datêng woyeng Besakih, katêmu sira rayinira sêdêng ayoga japa samadi. Kascaryan Empu Gandring tumingaling kapragiwanan sang ari. Ri puput nikang yoga, tiningaling sira rakanira prapteng asramanira. Tumurun sira Empu Galuh saking payasanira, lingnira, "Duh sang êmpu rakaning hulun, hulun angturakên kêmbang krangkus, nama Buda Siwa ya. Mojar sira Empu Gandring, "Antêning hulun, Batara Siwa Buda kinabaktianta, pinaka prêmananing hulun. Hulun kinwan angulati kita marangke de sang bapa, Bagawan Pandya Empu Bumi Sakti. Wruh tang hulun ring budyanta mangke, anglarana Sang Hyang Aji Purana Dewa, anyangkulputih. Nya, ngaran idep. Kula, ngaran turunan. Putih, ngaran putus. Apan kita maka anak de sang suda sridanta, wnang kita angaduh kabrahmanan mangke, darmaning si pati, saking urip ulati, pêngpêngan kita mahurip mangke, darma juga lêkasana rumuhun, maka sadanang sang hyang catur weda". Mangkana piwkasira Empu Gandring Sakti ri sira rayinira. Irika suka pada hyunira sang rwa, sang matinggal lawan sang katinggalin. Tan wasita sira êmpu ring awan, kancit datêng ring sramaning kala raksasi. Pinêndak pwa sira tkaping kasihnira tumut katkeng anakira, sang aneng garba uni. Umatur sira raksasi, girih sawaka, lingnira, "Duh sang yatiwara, anak sang pangêmpuan iki, kang ri samipaning hulun. Mangkana ature ni Dyah Giri Séwaka, tusta girang hyunira sang êmpu, "Duh antêning hulun Giri Sewaka kita, mahyunkui muliheng Madura desa mangke, parêng-parêng lawan anaking hulun. Matur Dyah Giri Sewaka, lingnira, "Duh sang swami ta maha rêsining hulun, manêh sang yati tan tumut umiring sang yatiwara, apan bina warnaning hulun. Iki anaking hulun, pinaka panawuran sih, manêh sang biksu, hulun sakingke asih ring anaking hulun. Iki rarening hulun maharan Brahmana Dwala, apan sira pinaka walan uriping hulun". Mangkana ature Dyah Jadawini. Mangke tan wasitakna ujar nirang êmpu, pada asih kumasih, pada-pada kawakgminira, amunggêl ikang wrêdaya. Tan wiabicara, lumaku sang rsi tumut sang anak, sira sang Brahmana Dwala, mojar sira sang ibu amastwakna anakira, lingnira, "Tambayang sarwa bayam, durga sma sindu wanam. Duh anaku sang Brahmana Dwala kita, moga-moga kita dirga prana, wêrdi putrah mahajanam. Wêrdi sêntana kita woyeng jagat raya, tan amangguh anang baya kewuh kita, ring alas, durga, setra, sindu, sgara, tan kna tinêngêtan dening buta, pisaca, kala dêngên. Hulun ibuniu mulihing swarga mangke, apan wus sinupat de kotamani ramaniu, sira Empu Gandring Sakti". Mangkana ujar nikang raksasi, matmah widiadari.

Tan katakna Dyah Giri Sewaka, tucapa sira Empu Gandring. Sang êmpu nangkileng sang bapa. Tusta girang sang bapa ri tkaning sira anakira, "Duh Aum Aum anak mami, punapa karyaniu kinwan de bapanta angulati sira rayinira". Sumahur sira Empu Gandring tan apanjang, ridenian sang bapa, wruh ring suksma ring dura darsana, katon tang sarwa bawa, mwang adoh aparêk, tan adwa denira nguninganga ring sang bapa, lingnira, "Pukulun sang dwija, sira rayining hulun sira mahyun ngênês parigraha, tumirwa guna sang brahmana, suda sridanta. Sira pinaka kili de Sang Hyangning Tohlangkir, mangke abiseka sira sang Kulputih". Mangkana ature sang Empu Gandring ring sang dwija kapandyan. Suda hyunira Empu Bumi Sakti rumênga aturning sang anak. Angling ta sang dwijatan adawa, lingnira, "Anak mami, wruh sira ramayabapa ring budining rayinira. Ramaniu mangke arêp tuminja asramaning arinta sira Empu Galuh. Kita pakari ring asrama ngke, apan sampun sida karyan hulun woyeng martya loka, wêrdi anak putu, pinaka pangêntasing hulun mulihing swarga mangke". Wau mangkana ling nirang Empu Bumi Sakti, cêk pwa ilang marêbing kdap muliheng Brahma loka.

Tucapa mangke sira Brahmana Dwala, sampun tumaruna yusanira, tan pasiringan sira woyeng asrama Madura, wagêding kawi gita, wruh salwir saraja karya kabeh, mwang nurageng jagat raya, tan pendah sasratmasa numêndeng bumi, wruh ring tatwa aji kapandyan. Tan kawarna mangke sira Brahmana Dwala, tucapa mangke sang bapa, sira Empu Gandring Sakti, sêdêng umaradana Sang Hyang Siwa Gni, mahyun pwa sira muliheng brahma loka. Datêng sira Brahmana Dwala ri têlênging Gunung Indrakila, katon sang bapa, maprana yama, makeris pwa awakira sang êmpu, wuryaning tan pamangan ara, rumakêt awaknia lawan kuliting kayu, tan pendah maha raja Drêstarastra, rikalaning srama wasa wuni, mahyun pwa muliheng kwera nêgara. Marabas ranuning aksinira sang anak, tumon sang bapa kadi layuan, mahyun pwa sira pêjah umiring sang bapa. Tadanantara, hana puspa warsa tiba saking byomantara, marênging jaya-jaya astungkara karênga de sang Brahmana Dwala. Kancit datêng sira Empu Saguna, mahawan tawang, agia tumutur lawan wuyutnira sira brahmana Dwala, lingnira, "Duh Aum Aum, wuyut mami Brahmana Dwala kita, wakakna pangrênga talinganta karo, tan hana badrawada asuji, kagnopita dewata kadi kami, kami buyutta, Empu Siwa Saguna, apêrnah ari minde ring kakiniu, Bagawan Pandya Empu Bumi Sakti. Ri mangke wayahta sampun amoring acintia wus numarjanang dadia wineh mrêta karsana weda de Bagawan Darma Swami, waras tekang sang catur diri, pada mengêt ring karunanira Bagawan Darma Swami".

Tucapa mangke anaking ratu sakeng Madura desa, sêdêng pwa amaburu, cinarokan dening mong. Pejah pwa sang raja putra, busanania inalap dening puhun, inaturakên ring Bagawan Darma Swami. Tinarima de Dang Hyang Darma Swami. Pirangganing swenia, tang busana sang raja sunu woyeng pasraman, lunga sang rsi woyeng Madura, wineh kang Swarnangkara, akarya busana kapanditan. Tan wihang ikang Swarnangkara, apan mengêt mahutang jiwa. Ring tulihning sang Wiku Darma Swami, rumasa-rasa ring dalêm twasing Swarnangkara, busanan sang Raja Putra Madura, "Wawangunaning hulun nguni". Irika kadi kayu mangadêg pwa Empu Swarnangkara, tan sang pandita, tan sang prabu, mengêt pwa sang Empu Swarnangkara, kasadu adnyananira, ika marmane inaturakên tang busana, ring sang aniryeng Madura. Ri datêngnira ring pura, inaturana punang raja busana ring sang katong, mawarah tan adua ring sang narsineng Madura, saking paweh Bagawan Darma Swami. Irika kroda sang prabu, katarka sira sang wiku amêjahana sang raja putra. Tan wiabicara, tinêmbang tang têngêran woyeng paseban, niabimatanira, anglarah Bagawan Darma Swami. Tan katakna, kapangguh sira sang rsi dening prajuriteng Madura,. Inapusan pwa awak sang Darma Swami, binalitbit, dening wlatung. Tan kawarnan sangsaranira sang rsi, dadi karênga den pun wyagra, si pragusa. Sang tiga angitêrakên naya, lamakane lêpas sang wiku saking apus, woyeng watangan Madura. Mangke tucapa sampun lêpasa saking talinira, saking pangupayaning pragusa. Ri luputnirang Empu Darma Swami, mucap ring dalêm atinira, mwang manyêlsêl pala karmanira, pasahe kalawan duta, têmbening mangke yan hana sêntananing brahmana kading hulun, ring dlaha, lamakane tan tuting budi dusta, mwah rumasa-masa sira ring pamargining sira Empu Swarnangkara, tan hana singsalnira, ring kadi kami brahmana, apan sira amangaduh darma kapandyan, tan hana matrania, asuna, kadi kami brahmana rinasa de Empu Swarnangkara, satia brahmana, tunggal denia angrasaning, matangnian tan hana singsal nikang Swarnang kara ri kadi kami brahmana, matangnia santa citanira, Bagawan Darma Swamiri sirang Swarnangkara, tambening samangkana sira Dang Hyang Darma Swami, anguswakên wuwus wak patut, lingnira, "Kamung Sang Hyang Triodasa saksi, makadi Sang Hyang Catur Loka Pala, sang hyang pinaka saksining rat kabeh, têmbening mangke brahmana kadi hulun, tan arok lawan budi dusta, kang kadi laksananing mong kang angaweh hulun ratna manik nguni. Yan hana sêntananing hulun dusta budi, jah tasmat, tan sida sadia woyeng jagat raya. Tambening mangke hulun brahmana tan mahyun pwang hulun angawehanang tirta sêntananing pande Empu Bangkara, Swarnangkara. Mangkana bisamanirang Darma Swami, nimitaning ayua ramaniu Empu Gandring rinilêmanira aminta nugrahaning brahmana". Mangkana tumuture sira Empu Siwa Guna ring wuyutnira Brahmana Dwala, umatur sira Empu Dwala Adnyana ring wuyutnira, lingnira, "Tirta pawitram mahawarsah. Duh sang pangêmpuan, kadi udanan amrêta twasing hulun. Tan pendah sang Hyang Indra sang pangêmpuan ring kawagmimayan. Tan langgyana hulun ri sapakon sang yati wara". Sumahur sang Empu Siwa Saguna, amastwa sida karyanira, "Duh Aum kamung Brahmana Dwala, moga kita sida karya woyeng jagat, amangguhanang nuraga". Ri puputning wara nugraha, cêt ilang sang rsi mawan tawang.

Tan ucapa sira Empu Gandring sampun muliheng Sura bwana, kwarna mangke sirang Brahmana Dwala, mahyun sira anyuda sridanta. Tan hana pinaka nabenira woyeng Madura desa. Tambening samangkana hana hyunira akarya pralingganing wayahnira, sira Bagawan Empu Bumi Sakti mwang swaminira Dyah Mrêtatma. Ri puputning arca kalih, lungguhana pwa ring padmasana woyeng padewaran hlêm. Tan lupa pwa muja kawitanira tan pendah sang Ekalaywan, anak sang Nisada, mahyun tumut ring karya sang Pandawa Korawa wuni madanurdara woyeng paseban. Apan sira sudra yoni, tan wineh tkaping Bagawan Drona. Lês matilar mungsi desa sunia. Sira angwangun Drona lingga. Enjing sira Ekalaywan masuci, wusira masuci, manêmbah pwa sira, wus sira manêmbah, madanurdara astra pwa sira matunggalan, nimitaning sor kapradnyaning Parta amêntangakên sarwa sayaka. Sira Brahmana Dwala, samangkana juga sira bakti ring kawitanira. Wineh wara nugraha sira ring kawitanira, ngaran, Pustaka Abang, maka gêlaraning pati urip.

Tucapa mangke sira Empu Dwala Brahma woyeng asrama Madura, tan pendah Wiswakarma atmaja, ring kawagmianira angaduh salwiring saraja karya. Sampun wêrdi putra sira Empu Dwalagni, anak kang atua sira Arya Pande Bratan, sira Arya Pangde Sadguna.

Tucapa mangke sang aniryeng Bali, sira Sri Aji Baturenggong, abiseka maha raja Krêsna Kapakisan, tinampa de para anglurah sadaya, pinaka adining mantri, Kyai anglurah Agung Widia, tan adoh Kyai Anglurah Dauh Kulwan Baleagung, pada-pada widagda sira, anglus punang bumi. Rêp dyêm ta Balina ri tadêgira maharaja Kapakisan woyeng Lingarsapura, tan pahi sira Batara Krêsna, kasiwi sira sang Udaweng mantri. Mangke mahyun pwa sira aji angwangun punang swa raja karya, ngeka dasa ludra woyeng Pura Besakih, apan sampun hana brahmana sakti wau prapta, cudamanianing sapasuking Bali Aga, tan pendah sira sang wiku Batara Pitamaha, kasidyadnyananira, sira tika maka palaningyadnyanira sang katong, sineng sahananing prakarya de sang andiryeng Bali, lwirnia undagi, sangging Prabangkara, tusning pade bêsi, bujangga, pada mawurwuran kawidagdania angaduh saraja karya. Tan wiabicara, kanggêk swa raja karyan sang prabu, ri donia tan anang Empu Swarnangkara woyeng Bali. Tusning Pande Tusan, Pande Tatasan, sang êmpu hana ring Bali tan wruh akarya mas pirak, wosêk citanira sang prabu ri denia tan hana akarya upacaraning widi widana, mwang busananing batara. Tan wiabicara, hana wrêta matra, woyeng desa Candi Kuning, sira Arya Pande Wulung namanira, turun saking desa Madura, anak sang Empu Brahma Dwala, mangunakên tapa ring Gunung Bratan. Ri sampun puput kertinira, sira abiseka Empu Sadguna, widagda sira ring darma kapandyan mwang akarya kanaka mwang rajata, wruh ring kotamaning sarwa manik. Sira inundang de sang prabu lunga woyeng Gelgel, parêk ring padanira Batara Krêsna Kapakisan. Tan wihang sira Empu Sadguna parêk ring padanira dalêm. Tan katakna ring awan, kancit datêng woyeng paseban Lingarsapura, kascarya sira êmpu tumon ikang wang angaduh saraja karya pada kabinawa pwa karyanira. Sadatêngira ring pura, masanti, mapuja ngaksama ring sang prabu. Wusira mapuja, malungguh pwa sira êmpu umiring sang prabu. Angling sang prabu arjawa, lingnira, "Duh sang Empu Swarnangkara, hulun iki aminta sadmata ri sang êmpu, sidakên karyan hulun, pangeka dasa ludra mangke, karyanana mami sopacaraning saraja karya". Sumahur sang êmpu tan dawa, lingnira, "Singgih sang maka murdaning Bali Aga, tan wihang êmpu prameswara, akarya sopakaryaning pangeka dasa ludran. Tan wiabicara wineh sirang êmpu kanaka manik mwang rajata". Tan wasitakna, mayoga Empu Sadguna anglarana Aji Tatwa Kapandyan, mwang si Panca Bayu Ardana mwang Sang Hyang Panca Nala, ring sariraning sang êmpu. Mangêndah tang apui arêpanira. Apalon tangan, aparon pupunira, gni saking lapa-lapaning tangan pada angawijilana guna saktining adnyananira swang-swang. Sira êmpu pande wsi, juga mangkana pawyadnyananira, sira Empu Bangkara, juga samangkana denira anglêkasana gunanira. Mwang sang Wiswakarma, sira sinanggêh pande kayu tapat sira ring tatwa darma laksana. Ika kabeh, samua tusning anala tatwa. Anala tatwa, ngaran, sira pandenira Batara Rama nguni, duking Utara Kanda Tatwa, sira sang Pande Analagni, pandening situ banda, maka sêdananing mêntaseng tasik, lwirnian tusnira mangke, Empu Swarnangkara, Empu Kapandyan, Wasi, Empu Sangging Prabangkara, Empu Darma Laksana, abiseka Empu Darmaja, iki samuha Anala wangsa. Yan sampun ngaduh kawikon, abiseka sang Dwijati. Dwijati, ngaran, wang wijil ping kalih.

Tan katakna mangke tang saraja karya sang prabu, tucapa mangke, sira Empu Swarnangkara, sampun wiweka nugraha de Sri Aji Bali, pada-pada ika kabeh pasungira. Sira Empu Swarnangkara, hana ring sramanira ring Bratan, sampun wredi putra pwa sira, woyeng Bratan, anak kang atua, sira (1) Pande Banupania nira, kang amadia, apanêngêran sira (2) Pande Suradnya, ikang sampun mapurohita, abiseka Pande Rsi, wuruju sira (3) Arya Pande Tusta, pinih untat sira (4) Arya Pande Tonjo, angaduha sarwa lalandêp. Malih hana kang istri, mapêsengan (5) Dewa Ayu Putu Sara, kaambil antuk Gusti Lanang Dauh ring Gelgel, maputra asiki lanang, mapêsengan (a) I Gusti Pande, sane madenan malih istri, mapêsengan (b) Dewa Ayu Made Sari, kaambil antuk I Gusti Panji ring Buleleng, tan madrwe putra. Sane nyomanan talêr istri, mapêsengan (c) Ni Ayu Nyoman Santun, tan marabian, kapingit ring Batara Pucak Batukaru, sane kêtutan lanang, pêsengane (d) Ida Wana, dadi wanagi, maka ngukir lintang pradnyan.
Tan wasitakna anake Empu makabehan, tucapa sira Empu Wulung sampun mur muliheng suniata, puputing panilêman. Kwarna mangke tang putra sadaya, sampun pada wruh angaduh darma kapandyan.

Tan wasitakna sira Arya Pande Bratan, tucapa mangke kawulane Pasêk Kayu Sêlêm saking Batur, lunga angalu lintang ring desa Bratan. Kdacit surup sira Batara Surya, manginêp pwa ring desa Bratan. Tan ucapan mangke wang pangalu, katakna sira satusning Pande Bratan wêtu cara medanira panêndaning rundahnira, panêndaning batara kawitanira sira Bagawan Pandya Empu Bumi Sakti, pinaka padarmaning pande woyeng Besakih. Wulangun pwa sira kabeh tan lingan lawan loka stiti, kdacit cinidra wang pangalu rikalaning wêngi. Tan wiabicara rinamêsa pwa sira, mangunjangan. Pira swenia sakrêhing Pande Bratan anêlasanang pêngalu, hana wrêta matra karênga olih I Pasêk Batudinding. Antian runtiknira sira Pasêk Batur ri sira Pande Bratan. Riabimanania angrundahakna desa Bratan, tinêmbang punang tatabuhan woyeng Batur, geger sakrahe Pasêk Batudinding, saha sanjata, lwirnian, Pasêk Kayu Sêlêm, Pasêk Cêmpaga, sira Pasê Cêlagi Manis, Pasêk Babalangan, Babandêm, Poh Têgêh, Pulasari, mahyun makola guna sakti lawan I Pande Bratan. Murawa kumêrisik, bubar beri mwang kala sangka, surak tan pangkura, kadi aluning jêladi. Tan dwa matangkêp prangira wadweng Batur mwang Bratan, arok arukêt, pada tan ngucap mundura, kantar pada kantar, tulup pada tulup, kadi syukning alang-alang swaraning mimis, tumitih swaraning brahma sira. Kadi walang tinêbah dening waranaba, pasamburat, ajrih malayu, anak putu ingêmban, anangis pati prêngak, pati prêngik, wurmani akdik, kinabehan satru, akweh palatra. Sesaning pêjah, hana ngungsi desa para desa, hana anuntun wawalungan, hana mundut pustakanira, si pustaka Bang, angungsi desa Taman, kang apanêngêran Empu Jangga Rosa, sira Arya Pande Sarwada, angalih ring desa Kapal, sira Arya Pande Rumaja, asrama woyeng Kawisunia, sira Empu Tarub, angalih ring desa Sadawata, ngaran, Marga, sira Arya Pande Danuwangsa, sira angalih ring desa Gadungan, hana ring Srampingan, sira Arya Pande Swarna, sira angalih ke Ler Gunung, anyêraka ring padanira Kyai Nglurah Panji Sakti Alot, sira Arya Pande Tonjo, angalih pwa desa Klungkung, hana ring Tusan, hana ring Badung, sira Arya Pande Gurun Ruktya, sira angalih ring Bangli, sira Ida Wana, angalih ring Bayan. Ika samua sanak amisanira sira Arya Pande Bratan, tan dadi ngaku ming tiga, sadohe ming ro, ayua lupa ring sanake kabeh, yan sira lupa kabrahmantya wolihira Batara ring Panataran Bratan.

Tan wasita sira pande sadaya, kawarna sira Empu Tarub, kang asrama woyeng desa Marga, sira mayoga samadi woyeng desa Marga, ring dina Saniscara Siwa, wara Jênar, rikalaning sukla paksa, tambening samangkanasira angrêdana kawitanira rikalaning wêngi hana sabda mantara karênga, lingnira, "Wuyut mami ayua duhka samua amangguhakên sangsara, larapan pangêndaning titah. Kita Brahma wangsa maka nara mangsa, apan kita amangan anak tusning Pasêk Batur, tunggal-tunggal kawitaniu lawan Pasêk, apan juga sira tusning Brahmana wangsa. Sira Empu Ktek, sikanira sira Empu Brahmaraja Kapandyan. Mangke kalaniu angwangun karya, suka mwang duhka, yan tan olih anganggo jajaton, sêrbuk wargane sira, tan sida karyaniu. Mwah yan hana kanin tangan sang adrwe karya, wyadin kadange, sira wnang juga ginawe jatu. Yan tan samangkana, ayua lupa ring darma kapandyan. Yan kita mahyun bakti ring kami ring we siwa, saniscareng wara Jnar, sêmbahên kui saking pahibuanta iki, saha cita nirmala, cihnanta atutur kadi kami, kami wuyuta Empu Brahma Dwala".

Tan wasitakna sira Empu Tarub woyeng Sadawata desa, sampun wêrdi putra pwa sang êmpu, tan lupa pwa sira ring pawêkasing kawitanira, bakti ring dewa, tar malupeng pitra puja, masih ta sira ring swa gotra kabeh, nuhaga pwa sang êmpu woyeng desa Marga. Kinasihan pwa sira ring sang para sujana, ri denian satya pwa sira ring ujar, wruh ngenaking budining praja.

Mangke katakna sira Arya Pande Ruktya, hana ring bumi Bangli, ring banjar Pule juga angaduh saraja karyanig mas pirak.

Tan kawarna sira Arya Pande Ruktya, tucapa mangke I Gusti Praupan mwang I Gusti Dawuh Pamamoran, sira ngawasakna bumi Bangli.
Pira swenia anadi payunging bumi Bangli, katakna mangke (1).I Dewa Tirta Arum, abiseka I Dewa Pamêcutan, kang ari (2). I Dewa Pring, angalih ring desa Brasika, wuruju (3). I Dewa Pindi, apuri ring Pagêsangan, sira tika angêlurug punang desa Bangli. I Gustu Prawupan, pêjah pwa sira de si kadga I Lobar.

Tucapa mangke I Gusti Dawuh Pamamoran. Tumut sira Pande Ruktya mwang sanakira Pande Likub, tusning Pande Bratan tumut umaring Ngurah Dawuh Pamamoran. Ajrih angili pwa sira kinabehan, dening satru woyeng Taman Bali. I Gusti Dawuh Apuan angungsi bumi Cêmbangawon.

Tan ucapan mangke I Gusti Dawuh Apuan woyeng Cêmbêngawon, kawarna sira Pande Likub malayu saking desa Bangli angindit kawitanira pratima kalih siki, lakibi, pralingganira Empu Pandya Sakti mwang Dyah Mrêtatma, sira angalih ring desa Timbul.

Sira Arya Pande Ruktya, kanasan palayunira lawan sira rayinira, apan tinut buri dening satru, jênêk pwa sira woyeng desa Blahaking, kang kawasa punang desa Blahbatuh, Sira Kyai Anglurah Jêlantik tusning Wesnawa wangsa. Mangkana pari kandanira umungguh ring piagêm. Pira swenia sira Pandya Ruktya woyeng Blahbatuh karo sidening wisa tan wêrdi santananira, apan malupa lawan kawitanira, tan pendah kadi wang kakênan brahmatya, amênti-mêntik punggêl. Pira swenia samangkana wruh sêntanane sira tusning Pande Bratan, sah saking Bangli nimitaning akarya padewaran ratu kapandyan mwang Dalêm Bangli. Tambening samangkana pwa sira amangguh sadia rahayu. Mangkana umungguh ring prasasti.


Puput.


Alih aksara oleh: I Wayan Sutedja, Buruan, Penebel Tabanan

Related Posts by Categories



0 comments:

Post a Comment

Copyright © 2008 - Widya Sastra - is proudly powered by Blogger